Ξενάγηση στην αρχιτεκτονική των πόλεων
Ο Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας είναι ένας καταξιωμένος αρχιτέκτονας, πολυταξιδεμένος και με σπάνια καλλιέργεια. Υπήρξε ένας χαρισματικός καθηγητής όταν δίδασκε στο Πολυτεχνείο, ενώ το έργο του είναι αναγνωρισμένο και στο εξωτερικό.
Αεικίνητος, ανήσυχο πνεύμα, με την ξεχωριστή αρχιτεκτονική του ματιά σε συνδυασμό με το προικισμένο χέρι του μάς χάρισε ένα μοναδικό βιβλίο.
Τα μαθήματα με τους φοιτητές του, με θέμα την αρχιτεκτονική των χώρων που κινούνται οι πεζοί σε πόλεις και οικισμούς, του έδωσαν το έναυσμα να ξεκινήσει αυτή την υπέροχη δουλειά.
Ετσι λοιπόν άρχισε εδώ και δεκαετίες να συγκεντρώνει σχέδια και εικόνες σχεδιασμένες όλες με ελεύθερο χέρι από τον ίδιο -είτε από τα ταξίδια του είτε βάσει εικόνων άλλων είτε από φωτογραφίες- για να έχουμε αυτόν τον μικρό... θησαυρό που αναδεικνύει την κρυμμένη ομορφιά κάθε έργου του.
Με το πενάκι του, ακόμη και τώρα σε ηλικία 91 ετών, ο περιπλανώμενος περιπατητής μας δημιούργησε μοναδικά γραμμικά ασπρόμαυρα σκαριφήματα (το ελεύθερο σχέδιο, με τη μορφή συντομογραφικού σκίτσου), τα οποία αφηγούνται ιστορίες από την Τοσκάνη, τις Βερσαλλίες και την Αγία Πετρούπολη μέχρι τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά και την Πλάκα, μέσα από στοές, μνημεία, πλατείες αλλά και τηλεφωνικούς θαλάμους, φανοστάτες και επιγραφές. Οπως παραδέχεται ο κ. Δεκαβάλλας μιλώντας στο «Εθνος, «αυτό που με ενδιέφερε ήταν το θέμα να γίνει πιο προσιτό και κατανοητό, όχι μόνο σε υποψήφιους αρχιτέκτονες αλλά και σε οποιονδήποτε άλλον, ακόμη και σε μαθητές του δημοτικού σχολείου».
Στο βιβλίο «Περπατώντας στην πόλη - Η αρχιτεκτονική του χώρου των πεζών» (εκδόσεις Μέλισσα), αναρίθμητα παραστατικά σκίτσα του ίδιου, από όλο τον κόσμο κι από όλες τις ιστορικές εποχές, συνοδεύονται από κείμενά του.
Η εμμονή του στη λεπτομέρεια και η δημιουργική παρατηρητικότητά του παραμένουν ακόμη και σήμερα βασικά χαρακτηριστικά που συνθέτουν την προσωπικότητα αυτού του μεγάλου αρχιτέκτονα.
Τα έργα του
Ανήκει στη γενιά εκείνη των μοντέρνων Ελλήνων αρχιτεκτόνων που ξεκίνησαν τη σταδιοδρομία τους στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Στα έργα του διακρίνεται η ευαισθησία στη βιοκλιματική αρχιτεκτονική πολύ πριν αυτή γίνει μόδα και η επιδίωξη για την αρμονική συνύπαρξη του ανθρώπου με το περιβάλλον.
Μετά τους καταστροφικούς σεισμούς της Σαντορίνης το 1956, ως υπεύθυνος του έργου της ανοικοδόμησης, είχε τη δυνατότητα να δοκιμάσει πολλές από τις ιδέες αυτές να υλοποιούνται σε ευρεία κλίμακα, σε μια από τις σημαντικότερες δημόσιες παρεμβάσεις της αρχιτεκτονικής που έγιναν στην Ελλάδα.
Εχει συνεργαστεί με πολύ σημαντικούς αρχιτέκτονες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αλλά και καλλιτέχνες, κι αυτό γιατί από πολύ νωρίς ένα από τα πράγματα που τον απασχόλησαν ήταν η οργανική ενσωμάτωση των εικαστικών τεχνών στην αρχιτεκτονική. Το 2004 τού απενεμήθη η διάκριση του «Chevalier de l' ordre du Merite» από τη γαλλική κυβέρνηση.
Η μύηση
«Δεν ήθελα να γίνω αρχιτέκτονας, με ενδιέφερε πολύ η θάλασσα και η ναυπηγική», λέει χαμογελώντας. «Η καταγωγή μου είναι από τη Σίκινο, από τα φτωχότερα νησιά. Ο πατέρας και ο παππούς μου ήταν ναυτικοί πράκτορες, οπότε είχα άλλα σχέδια. Να φανταστείτε ότι το αγαπημένο μου φαγητό μέχρι και σήμερα είναι η φάβα!».
Οσο για το πως «μυήθηκε» στην... τέχνη της αρχιτεκτονικής, είναι μια εκπληκτική ιστορία. Οπως μας αποκαλύπτει ο καταξιωμένος αρχιτέκτονας, «η αδελφή της γιαγιάς μου είχε παντρευτεί τον Στήβενς, τον Αμερικανό αρχαιολόγο, ο οποίος όμως ήταν αρχιτέκτονας. Μέσα στην παιδεία ενός μορφωμένου ανθρώπου της εποχής εκείνης ήταν και η αρχιτεκτονική.
Ο Στήβενς κάποια στιγμή διετέλεσε διευθυντής της Αμερικανικής Ακαδημίας στη Ρώμη, μέχρι περίπου το 1933, όπου στη συνέχεια μείναμε όλοι μαζί στο ίδιο σπίτι. Ο ίδιος σχεδίαζε πάρα πολλές αναπαραστάσεις αρχαίων μνημείων στην Ελλάδα. Μάλιστα, έκανε την πρώτη σοβαρή μελέτη για το Ερεχθείο. Στο σπίτι λοιπόν τον παρακολουθούσα που σχεδίαζε και ζήλευα. Ηταν ο πρώτος που μου χάρισε τα όργανα σχεδιάσεως όταν ακόμη πήγαινα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Από τότε άρχισα να ενδιαφέρομαι για την αρχιτεκτονική.
Θυμάμαι ότι μαζί με κάποιους συμμαθητές μου θέλαμε να κάνουμε μια μακέτα του κτιρίου του σχολείου μας, αλλά αποτύχαμε, δεν τα καταφέραμε ποτέ. Επίσης, με τον θείο μου είχα τη δυνατότητα να επισκέπτομαι και πολλά αρχαία μνημεία, όπως στην αρχαία Κόρινθο, τον ναό της Αφαίας στην Αίγινα κ.ά. Ετσι, σιγά σιγά άρχισα να ερωτεύομαι την αρχιτεκτονική και γοητεύτηκα από τα έργα του σπουδαίου αρχιτέκτονα Φρανκ Λόιντ Ράιτ.
Σχεδίασα το πρώτο κτίριο όταν πήγαινα στο γυμνάσιο. Επίσης, πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε και η φιλία μου με τον αρχιτέκτονα Παύλο Μυλωνά, αν και ήταν αρκετά μεγαλύτερός μου. Οταν τα κατάφερα και πέτυχα την είσοδό μου στο ΕΜΠ, ήδη ήξερα να σχεδιάζω κτίρια. Εκεί βέβαια το πρόβλημά μου ήταν να συνεννοηθώ με τους καθηγητές. Με τους μισούς τα πήγαινα εξαιρετικά, με τους άλλους μισούς πολύ άσχημα...».
Με το πενάκι του, ακόμη και τώρα σε ηλικία 91 ετών, ο περιπλανώμενος περιπατητής μας δημιούργησε μοναδικά γραμμικά ασπρόμαυρα σκαριφήματα, τα οποία αφηγούνται ιστορίες από όλο τον κόσμο κι από όλες τις ιστορικές εποχές, μέσα από στοές, μνημεία, πλατείες αλλά και τηλεφωνικούς θαλάμους, φανοστάτες και
| «Η ΑΘΗΝΑ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΚΟΜΨΟΤΑΤΗ ΠΟΛΗ» |
Η Πολιτεία δεν θέλει τους αρχιτέκτονες
Μόλις ο κ. Δεκαβάλλας αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ, κατάφερε να πάρει δύο υποτροφίες και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, ενώ από το 1952 έως το 1954 εργάσθηκε στο γραφείο του καθηγητή του Πέρσι Γκούντμαν στη Νέα Υόρκη.
Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, με συνεργάτες τους Π. Βασιλειάδη, Ε. Βουρέκα και Π. Σακελλάριο, μελέτησαν το τουριστικό συγκρότημα του «Αστέρα» στη Γλυφάδα, από τα πρώτα συγκροτήματα αυτής της μορφής που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας. Παράλληλα, από το 1960 μέχρι το 2010 διατηρούσε γραφείο αρχιτεκτονικών και πολεοδομικών μελετών και το 1980 εκλέχτηκε καθηγητής στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ.
«Στην Ελλάδα κτίστηκαν πάρα πολλά και καταπληκτικά κτίρια, τα οποία δεν υπάρχουν πια», αναφέρει ο κ. Δεκαβάλλας. «Εκ των υστέρων παραποιήθηκαν. Ο ελληνικός σύγχρονος χώρος έχει το χαρακτηριστικό ότι καταστρέφει ό,τι καλό έχει γίνει.
Βυζαντινοί ναοί
Οταν δημιουργήθηκε το ελληνικό κράτος, στο λεκανοπέδιο υπήρχαν τουλάχιστον 125 βυζαντινοί ναοί. Σήμερα υπάρχουν μόλις 25! Η Αθήνα ήταν μια κομψότατη πόλη, ξεφύτρωσε από το τίποτα.
Η αρχιτεκτονική είναι η τέχνη που συμφιλιώνει τον άνθρωπο με το περιβάλλον, είτε είναι φυσικό είτε ανθρωπογενές.
Υπάρχουν πολλοί νέοι ταλαντούχοι αρχιτέκτονες, αλλά δεν υπάρχει η κατάλληλη ατμόσφαιρα στη χώρα μας για να αναπτύξουν τη δουλειά και τις ικανότητές τους. Θεωρούν ότι το ελληνικό κράτος δεν τους θέλει. Και έτσι είναι... Η πολιτεία δεν θέλει αρχιτέκτονες, θέλει μόνο εργολάβους.
Σήμερα στην Παιδεία η αρχιτεκτονική δεν διδάσκεται. Δεν σας κάνει εντύπωση; Ο Πρωταγόρας είχε πει "Πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος". Καθένας μας είναι μέτρο και για όσα υπάρχουν και για όσα δεν υπάρχουν...
Η αρχιτεκτονική είναι μέσα στην καθημερινότητά μας και ανήκει σε όλους. Ολοι πρέπει να την εκτιμήσουμε», προσθέτει ο ικανότατος σχεδιαστής και απαράμιλλος σκιτσογράφος.
Οσο για την ιδέα του βιβλίου, όπως μας εξήγησε, ξεκίνησε πριν από 34 χρόνια όταν αποφάσισαν με τους συνεργάτες του στο Πολυτεχνείο, στο μάθημα των Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων, να δώσουν ως θέμα στους φοιτητές του την πεζοδρόμηση ενός δρόμου στη Ν. Σμύρνη.
«Οταν παρέδωσαν τις εργασίες τους αντιληφθήκαμε ότι είχαμε αποτύχει, σπουδαστές και διδάσκοντες μαζί», σημειώνει και συνεχίζει «εκεί λοιπόν αποφάσισα ότι είχα υποχρέωση απέναντι στους φοιτητές μου να εμβαθύνω στο θέμα και να τους κάνω μια σειρά ομιλιών με έγχρωμες διαφάνειες.
Οι ανακαλύψεις
Ανακάλυψα πολλά πράγματα που δεν ήξερα. Δέκα χρόνια αργότερα στην Καλιφόρνια όπου δίδασκα έδωσα μια αντίστοιχη εργασία στους φοιτητές. Μάλιστα, τότε πήρα κι ένα βραβείο από το πανεπιστήμιο γιατί θεωρήθηκε ότι ήταν το καλύτερο μάθημα της χρονιάς. Οταν πήρα τη σύνταξή μου, αφοσιώθηκα σ' αυτό το έργο. Τα τελευταία σχέδια τα έκανα πριν από κάποιους μήνες», καταλήγει ο κ. Δεκαβάλλας.
Μαρίνα Ζιώζιου
Φωτογραφίες: Χάρης Γκίκας
Πηγή:http://www.ethnos.gr/koinonia/arthro/ksenagisi_stin_arxitektoniki_ton_poleon-64330681/?utm_campaign=shareaholic&utm_medium=facebook&utm_source=socialnetwork
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου