Υπόμνημα Σχεδίου της Ναυπάκτου (1687-1689), του Χρήστου I. Σιαμαντά, δικηγόρου – ιστορικού ερευνητή

 ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΕΣΤΗ ΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΑΠΟ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

  

Πηγή κειμένου : http://www.lepantomag.gr/apopseis/

 

Το σχέδιο αυτό της Ναυπάκτου προέρχεται από ημερολόγιο ανωνύμου Βενετού (με σχέδια και άλλων ελληνικών πόλεων) που απόκειται στη βιβλιοθήκη του ιδρύματος Querini Stampalia στη Βενετία και αφορά την εκστρατεία του Βενετού Francesco Morosini στον ελλαδικό χώρο το 1684-1687. Το χειρόγραφο έχει συνταχθεί στο χρονικό διάστημα μεταξύ του 10ου/1687 έως και τον 4ο/1689- Το ημερολόγιο έχει περιληφθεί και πραγματεύεται το Βιβλίο «Με την Αρμάδα στο Μοριά 1684-1687» έκδοση Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών, Ε.Ι.Ε. Το σχέδιο της Ναυπάκτου δημοσιεύθηκε στο παρελθόν στην εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» της Ναυπάκτου.

Αν και σχεδιασμένη η καστροπόλη με λάθη, εν τούτοις αντλούμε χρήσιμες πληροφορίες για τον οικισμένο χώρο και τα κτήριά της, όπως περίπου μπορεί να ήταν, κατά την κατάληψη της το 1687 από τους Βενετούς, μετά την εγκατάλειψή της από τους Τούρκους.

Ας ψηλαφίσουμε όμως το σχέδιο:

Ο οικισμός είναι πυκνοδομημένος, εκτεινόμενος σε όλα τα διαζώματα του κάστρου.

Κάτω αριστερά διακρίνεται η σημείωση “Porta di terra ferra”, δηλαδή η σιδηρόπορτα, στην σημερινή δυτική είσοδο της πόλης ,στην περιοχή των Μποτσαρέικων, φθάνοντας η θάλασσα μέχρι εκεί. Επάνω ψηλά στην ακρόπολη του κάστρου (δίπλα στον τετράγωνο πύργο) γράφεται η λέξη “Retinata”, εννοώντας την πίσω πλευρά του φρουρίου.

Στο κέντρο φαίνεται το λιμάνι με τον «μώλο» του. Στην βόρεια πλευρά του εντοπίζεται ένα αψιδοειδές οικοδόμημα. Υποθέτω ότι ήταν είσοδος στον θαλάσσιο χώρο του. Αριστερά του, το κτίριο με τις καμάρες, πιθανόν να ήταν λουτρά.

Στα δεξιά του σχεδίου η συστάδα των σπιτιών με το τζαμί ,εκτός των τειχών, όπου σημειώνεται η λέξη «Borgo», χωριό. (θα μπορούσε να γίνει σύγχυση με το Κεφαλόβρυσο-Καινούργιο Χωριό, αν δεν υπήρχε στην εικόνα το τζαμί, το μοναδικό έξω από τα τείχη και πλησίον της ανατολικής πύλης (Μεγάλη Πύλη ή πύλη των Σαλώνων). Το σημείο αυτό αντιστοιχεί με την σημερινή περιοχή της πλατείας Παπαχαραλάμπους, αναφερόμενη στο σύγγραμμα του Σαλβατώρ του 1874, ως «Χασασπειά» (Σφαγεία).

Ερχόμαστε τώρα στα τζαμιά της πόλης, που εικονίζονται στο σχέδιό της με τους μιναρέδες τους:

Πρώτο αριστερά, στο κάτω διάζωμα, στον χώρο των Μποτσαρέικων, το τζαμί του τρομερού αρχιπειρατή της Ναυπάκτου Ντουράκ Μπέη, όπου και το σαράϊ του. Ανατολικά και δίπλα στο λιμάνι το Φετιχιέ τζαμί, που σώζεται μέχρι σήμερα, κτισμένο στα 1499, με την κατάληψη της Ναυπάκτου από τους Τούρκους. Ανατολικότερα του λιμανιού, επίσης στο κάτω διάζωμα, το Μπουγιούκ Καπί τζαμί (δηλαδή το τζαμί της Μεγάλης Πόρτας (των Σαλώνων) που ταυτίζεται με την μητρόπολη του Αγίου Δημητρίου (ο οποίος κατεδαφίστηκε το 1978 για να κατασκευαστεί ο νέος ναός του). Βορειοανατολικά του τζαμιού αυτού, στο αμέσως επάνω διάζωμα (δίπλα σε δύο κυπαρίσσια), ξεχωρίζει ο μιναρές του τζαμιού του Μεχμέτ Εφέντη. Στη συνέχεια βορειοανατολικότερα του τελευταίου διακρίνεται το τζαμί των Πηγαδιών (Pigadiye Camii), που στην Β΄Τουρκοκρατία πήρε την θέση του το Βεζύρ τζαμί, από το οποίο ονομάστηκε η περιοχή του, ονομασία που εξακολουθεί μέχρι τις ημέρες μας. Τέλος, εκτός των τειχών, στο προαναφερόμενο Borgo, φαίνεται ο μιναρές του μικρού τζαμιού του Ομέρ Εφέντη, στην βόρεια πλευρά της σημερινής πλατείας Παπαχαραλάμπους.

Πολύτιμος οδηγός μου για τα τζαμιά η εργασία του Αργύρη Πετρονώτη: Οθωμανικά αρχιτεκτονήματα Ναυπάκτου(Ναυπακτιακά ΣΤ, σελ.221).

Πηγή κειμένου : http://www.lepantomag.gr/apopseis/%CF%85%CF%80%CF%8C%CE%BC%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CF%83%CF%87%CE%B5%CE%B4%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%BD%CE%B1%CF%85%CF%80%CE%AC%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%87%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84/