Αναβάθμιση «τραυματισμένων» κτιρίων

Η τύχη των Ξενία της Σάμου και της Ναυπάκτου απασχολεί εδώ 
και πολλά χρόνια τις τοπικές κοινωνίες. Τα δύο εμβληματικά κτίρια – το πρώτο μάλιστα κοσμείται με τοιχογραφίες του Μόραλη – που σηματοδότησαν στην εποχή τους το πέρασμα από την αγροτική οικονομία στην τουριστική ανάπτυξη, βρίσκονται σήμερα σε κακή κατάσταση και δεν είναι λίγοι όσοι εύχονται να κατεδαφιστούν.

Πολλά ακόμα δημοτικά ακίνητα σε όλη τη χώρα βρίσκονται στην ίδια δεινή θέση, με την κατάσταση να δείχνει αδιέξοδη λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων των δήμων. Ένα κοινοτικό πρόγραμμα έρχεται να διασώσει ορισμένα από αυτά, βοηθώντας να διεκδικήσουν από την αρχή τη θέση που τους αξίζει.

Το πρόγραμμα ονομάζεται «παρεμβάσεις αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού για την αξιοποίηση του δημόσιου τουριστικού κεφαλαίου» και εντάσσεται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ (Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη). Στόχος του ήταν να ενισχυθούν απευθείας δήμοι ή επιστημονικοί φορείς με πολύ ώριμες προτάσεις για την επαναχρησιμοποίηση κτιρίων ή υποβαθμισμένων χώρων που βρίσκονται σε ιστορικές πόλεις με βαρύνουσα αξία για την τουριστική τους εικόνα. Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη (ενδεικτική της ανάγκης των δήμων) και έτσι αποφασίστηκε να υπερδιπλασιαστεί ο προϋπολογισμός του προγράμματος: έπειτα από αξιολόγηση από τη διαχειριστική αρχή του Τομέα Περιβάλλοντος, από τις 88 προτάσεις που υποβλήθηκαν επελέγησαν οι 59, οι οποίες και θα λάβουν χρηματοδότηση 68 εκατ. ευρώ από το νέο ΕΣΠΑ.

Για τι παρεμβάσεις πρόκειται;

Οι 10 από τις προτάσεις που εγκρίθηκαν αφορούν την αναβάθμιση και ανάδειξη επιστημονικών – περιβαλλοντικών πάρκων σε δήμους και σε πανεπιστημιακούς χώρους. Ακόμα 37 αφορούν σε παρεμβάσεις σε κτίρια μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας και πολιτιστικού ενδιαφέροντος και, τέλος, 12 έργα προτείνουν παρεμβάσεις σε περιβαλλοντικά τραυματισμένα τοπία, με τη δημιουργία ήπιων τουριστικών υποδομών. «Η μεγάλη ανταπόκριση που συνάντησε το πρόγραμμα δείχνει τις σημαντικές ανάγκες αλλά και τις μεγάλες δυνατότητες που υπάρχουν στον τομέα της ανάδειξης και αξιοποίησης του δημόσιου τουριστικού αποθέματος των δήμων και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων», εκτιμά ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Αλ. Χαρίτσης. «Αποκαθιστώντας και εκσυγχρονίζοντας εμβληματικά κτίρια και υποδομές, οι δήμοι και τα πανεπιστημιακά ιδρύματα θα μπορέσουν να τις αξιοποιήσουν τουριστικά και οικονομικά, αυξάνοντας τις πηγές των εσόδων τους και, κυρίως, θα διαφυλάξουν την πολιτιστική και περιβαλλοντική τους αξία, προς όφελος όλων των πολιτών».

Ξενία Σάμου

Επέμβαση με διπλό στόχο

Το εγνωσμένης αρχιτεκτονικής αξίας κτίριο με τις τοιχογραφίες του Μόραλη βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης. Ο στόχος της επέμβασης είναι διττός: από τη μια πλευρά να αποκαταστήσει, μέσω της επισκευής και επανάχρησης του κτιρίου τη συνοχή του αστικού ιστού. Ταυτόχρονα, να προσθέσει στην καρδιά της πόλης έναν πολιτιστικό χώρο πολλαπλών χρήσεων. Το Ξενία θα φιλοξενήσει το Κέντρο Επιστήμης, Λόγου και Τέχνης, έναν χώρο πολιτιστικής συνάντησης και πρωτογενούς δημιουργικής παραγωγής, διεθνή κόμβο για τον Πυθαγόρα και τον Αρίσταρχο. Η υποδομή του θα λειτουργήσει και ως υποστηρικτικός μηχανισμός των σχολείων της πόλης για την επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων τους και θα προσφέρει ένα σύγχρονο, καινοτόμο περιβάλλον για την παρουσίαση πολιτιστικών δραστηριοτήτων, κάτι που λείπει από το νησί.

Ματζούνειο Τρίπολης

Πολιτισμός και τεχνολογίες

Πρόκειται για ένα από τα ιστορικότερα και παλαιότερα κτίρια της Τρίπολης, το οποίο όμως σήμερα δεν είναι προσβάσιμο λόγω εκτεταμένων φθορών. Χτίστηκε την περίοδο 1854 – 1856 και υπήρξε το κέντρο της πνευματικής και πολιτιστικής ζωής της πόλης για πολλές δεκαετίες. Μετά την αναπαλαίωσή του θα μετατραπεί σε πολιτιστικό κέντρο, με κύριο χαρακτηριστικό μια σύγχρονη, λειτουργική δημοτική βιβλιοθήκη με χρήση νέων τεχνολογιών. Στόχος είναι η βιβλιοθήκη να αποτελέσει δυναμικό κομμάτι της πνευματικής ζωής της αρκαδικής πρωτεύουσας, διοργανώνοντας πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως λογοτεχνικές βραδιές, λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, ημερίδες κ.λπ. Με την αναπαλαίωσή του ολοκληρώνεται ο κύκλος των παρεμβάσεων ανάπλασης του ιστορικού κέντρου, που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προηγούμενου ΕΣΠΑ.

Μίνως, Ιεράπετρα

Θέατρο, πλατείες, εκθέσεις

Το ιστορικό εργοστάσιο «Μίνως» διαδραμάτισε για δεκαετίες κυρίαρχο ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ιεράπετρας από το 1908 έως τις αρχές της δεκαετίας του '90, οπότε και κατεδαφίστηκε. Η παρέμβαση επιχειρείται σε χώρο 6.137 τετραγωνικών μέτρων και αποκαθιστά την υποβάθμιση και τον «τραυματισμό» της περιοχής από την κατεδάφιση του ιστορικού εργοστασίου. Ο χώρος θα μετατραπεί σε πάρκο εκθεσιακών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων με άμεση αναφορά στο ιστορικό παρελθόν. Θα περιλαμβάνει ένα ανοιχτό ελεύθερο υπαίθριο θέατρο, χωρητικότητας περίπου 300 θεατών και τρεις ανοιχτούς χώρους – πλατείες που θα μπορούσαν περιστασιακά να λειτουργούν και ως εκθεσιακοί χώροι. Θέατρο και πλατείες θα αποτελέσουν το επίκεντρο της επιχειρηματικής και τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής, όχι μόνο με την αισθητική της αναβάθμιση, αλλά μέσω της διοργάνωσης εκδηλώσεων, εκθέσεων και προβολών.

Παλιό δημαρχείο Άρτας

Αίθουσα πολλών χρήσεων

Το εμβληματικό κτίριο με τις χαρακτηριστικές οροφογραφίες χρησιμοποιήθηκε επί 42 χρόνια ως δημαρχείο. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης αλλά παρουσιάζει πλέον πολλά προβλήματα λόγω της πολυετούς εγκατάλειψης. Μετά την αναπαλαίωσή του, θα καταστεί ξανά λειτουργικό και θα χρησιμοποιηθεί και πάλι από τον Δήμο Αρταίων συστεγάζοντας τουριστικές – πολιτιστικές χρήσεις, δημόσιες υπηρεσίες (όπως το γραφείο δημάρχου), αίθουσα πολλαπλών χρήσεων για διοργάνωση εκδηλώσεων και εκθέσεων, χώρους απασχόλησης παιδιών και νέων στο πλαίσιο των περιοδικών εκθέσεων, μικρή βιβλιοθήκη, γραφείο τουριστικής ενημέρωσης και προβολής. Βρίσκεται στο μέσον πολιτιστικής διαδρομής που υλοποιεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρτας από το 2010, συνδέοντας τα σημαντικότερα και περισσότερο επισκέψιμα μνημεία του αστικού ιστού.

Ξενία Ναυπάκτου

Η Ναυμαχία… ζωντανεύει

Η πρώην ξενοδοχειακή μονάδα, που βρίσκεται μέσα στον παραδοσιακό οικισμό της Ναυπάκτου, παραμένει κλειστή από το 2000 χωρίς συντήρηση. Με το έργο το κτιριακό συγκρότημα θα επισκευαστεί και θα μετατραπεί σε πολιτιστικό χώρο προκειμένου να φιλοξενήσει εικονικό μουσείο για τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου, εκθεσιακό χώρο, αίθουσα εκδηλώσεων και ένα μικρό κέντρο φιλοξενίας υψηλών επισκεπτών. Μέσα από την επανένταξη του Ξενία στην πόλη και την αλλαγή χρήσης του, ο δήμος επιδιώκει την ανάδειξη του ιστορικού και πολιτισμικού πλούτου της περιοχής, την ενδυνάμωση του πολιτιστικού προϊόντος με καινοτόμες υπηρεσίες και την τουριστική/εμπορική αξιοποίηση της Ναυμαχίας, ενός παγκοσμίως γνωστού ιστορικού γεγονότος που κατά την άποψη πολλών ιστορικών καθόρισε τη φυσιογνωμία του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Αρσάκειο Πάτρας

Για τον δήμο και τον πολίτη

Το έργο αφορά την αποκατάσταση και την ενεργειακή αναβάθμιση του πρώην Αρσακείου Πατρών, με σκοπό να φιλοξενήσει υπηρεσίες του Δήμου Πατρέων. Κατά την αποκατάστασή του θα διατηρηθούν όλα τα χαρακτηριστικά της τυπολογίας και του περιβλήματος του κτιρίου (κουφώματα, δάπεδα, πόρτες, σκάλες, κιγκλιδώματα), καθώς το κτίριο είναι χαρακτηρισμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Όσον αφορά τη διάταξη των νέων λειτουργιών, θα υπάρξει κοινή αντιμετώπιση σε όλους τους χώρους (γραφεία) με τις μικρότερες δυνατές επεμβάσεις. Η επαναλειτουργία του κτιρίου θα κλείσει ένα «αστικό κενό» στο κέντρο της πόλης και παράλληλα θα βοηθήσει τον δήμο να εξοικονομεί περίπου 16.000 ευρώ μηνιαίως από μισθώσεις κτιρίων για τις υπηρεσίες του. Παράλληλα, θα συμβάλει σημαντικά στη διευκόλυνση εξυπηρέτησης των πολιτών μέσω της συγκέντρωσης των δημοτικών υπηρεσιών σε ένα σημείο.

Ασκληπιείο Επιδαύρου

Προβολή του παρελθόντος

Η δημιουργία του περιβαλλοντικού και αρχαιολογικού πάρκου Ασκληπιείου Επιδαύρου αποσκοπεί στην ανάδειξη και προβολή μνημειακών συγκροτημάτων που έως σήμερα είναι άγνωστα στο ευρύ κοινό (Προπύλαια, Ιερό Απόλλωνος Μαλεάτα, κ.λπ.). Παράλληλα, θα συμβάλει στη λειτουργική αναβάθμιση του αρχαιολογικού χώρου και στη βελτίωση των υποδομών εξυπηρέτησης των επισκεπτών. Έτσι θα δοθεί στον επισκέπτη η δυνατότητα εισόδου του στο Ιερό από τα Μνημειώδη Προπύλαια όπως ακριβώς συνέβαινε κατά την αρχαιότητα, για να μπορεί να αντιληφθεί την αίσθηση που αποκόμιζε ο αρχαίος ασθενής επισκέπτης του χώρου. Οι οριοθετημένες διαδρομές θα τον βοηθήσουν να επισκεφθεί τα σημαντικά μνημεία και να γνωρίσει μέσω των ενημερωτικών πινακίδων τη λειτουργία τους αλλά και τον ρόλο τους κατά τη διαδικασία της λατρείας στην αρχαιότητα.

---

Γράφει ο Γιώργος Λιάλιος – Πηγή: www.kathimerini.gr