H άποψη του ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας για το ρυθμιστικό σχέδιο της Πάτρας

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ

Περιφερειακό Τμήμα Νομού Αιτωλοακαρνανίας

ΑΓΡΙΝΙΟ 23-12-2009

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΤΟΥ TEE Ν. ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΑΤΡΑΣ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

Παρουσιάστηκε πρόσφατα η Β΄ φάση της μελέτης του Ρυθμιστικού Σχεδίου Πάτρας, στην οποία το ΤΕΕ Ν. Αιτωλοακαρνανίας  δεν κλήθηκε να παραστεί.

Παράλληλα δεν υπήρξε ενημέρωση για την παρουσίαση, ούτε στους υπόλοιπους φορείς, Επιμελητήριο και Νομαρχία του Νομού Αιτωλοακαρνανίας.

Καθώς το Σχέδιο στηρίζεται στο ρόλο που θα παίξει το νέο Λιμάνι της Πάτρας, η Γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου, αλλά και στο βαθμό ενσωμάτωσης της παραγωγής γνώσης και καινοτομίας στην ευρύτερη περιοχή, μέσα από τις πανεπιστημιακές και επιστημονικές/ ερευνητικές υποδομές, ερευνητικά και επιστημονικά Πάρκα κ.λ.π., διαφαίνεται και η «λογική» και το μέγεθος του προβλήματος.

Η ίδια η μελέτη του ρυθμιστικού σχεδίου της Πάτρας και των όμορων δήμων, θέτει το πρόβλημα της συμβατότητας. Οι μελλοντικές δράσεις δεν πρέπει να γίνουν αποσπασματικά, καθώς αυτό θα απαξίωνε παλιότερα ή νεότερα σχέδια, όπως το  ΓΠΣ Πάτρας, το υπο κατάρτιση ΓΠΣ Ναυπάκτου, το ΣΧΟOΑΠ Αντιρρίου και  άλλων μελετών.

Το πρόβλημα εντείνεται καθώς αναμένονται οι εξαγγελίες του Υπουργείου Εσωτερικών για τον ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΙΙ , και του ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας για το ΕΣΠΑ και τον νέο περιφερειακό χωροταξικό σχεδιασμό, για την αιρετή πλέον περιφερειακή αυτοδιοίκηση.

Συνολικά, τόσο στο Ρυθμιστικό Πάτρας, όσο και στις τελευταίες χωροταξικές παρεμβάσεις στην περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η διακριτή ανθρωπογεωγραφία και το τοπικό ανθρώπινο δυναμικό του Νομού Αιτωλοακαρνανίας

Στο πλαίσιο αυτό,  οι αναφορές του Ρυθμιστικού σχεδίου Πάτρας στη Ναύπακτο/ Αντίρριο,  αποκτούν άλλες χωροταξικές, αναπτυξιακές διαστάσεις και προοπτικές, ενώ τα πιθανά προβλήματα πρέπει να αναζητηθούν στα εξής θέματα:

1.                             Δεν διαφαίνεται εκ μέρους του Ρυθμιστικού Σχεδίου της Πάτρας η ισχυρή πρόθεση επέκτασης της σιδηροδρομικής γραμμής στη Δυτική Ελλάδα και την Ήπειρο, με τη βελτίωση της λειτουργικής σύνδεσης του πόλου της Πάτρας με το Αντίρριο και την Ναύπακτο, αλλά και με τις ακτές της Στερεάς Ελλάδας, ιδιαίτερα στο διαγώνιο άξονα Ναύπακτος- Ιτέα- Δελφοί.

2.                             Στα σενάρια της μελέτης, γίνεται αναφορά στην ανάπτυξη του αστικού τουρισμού στην περιοχή της Πάτρας και της Ναυπάκτου- Αντιρρίου, σε συνδυασμό με την ανάδειξη των αστικών ιστών, των αρχιτεκτονικών συνόλων και των πολιτισμικών στοιχείων των περιοχών και συνολικά τη βελτίωση της εικόνας των τριών αστικών συνόλων, που αντιμετωπίζονται σαν σύνολο. Στην περίπτωση αυτή, η πρόταση έρχεται σε αντίθεση με τις μελλοντικές αναπτυξιακές προτάσεις των δύο ΟΤΑ αλλά και της Νομαρχίας του Νομού Αιτωλοακαρνανίας που στοχεύουν στην αυτόνομη, βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής τους.

3.                             Σε μια υποσημείωση επίσης, αναφέρεται πως ήδη η Ναύπακτος και το Αντίρριο πιέζονται για οικιστικές χρήσεις πρώτης και δεύτερης κατοικίας εκ μέρους του πολεοδομικού συγκροτήματος της Πάτρας.

4.                             Στο προτεινόμενο Ρυθμιστικό Πάτρας, δεν γίνονται εμφανή, ούτε καν αναφορά, ο ρόλος και οι αναπτυξιακές προοπτικές του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας ( Αγρινίου)  και του ΤΕΙ Μεσολογγίου- Ναυπάκτου. Τα ανώτατα αυτά ιδρύματα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας μπορεί να παρουσιάσουν αντίστοιχο ενδιαφέρον με το Πανεπιστήμιο Πάτρας για τη δημιουργία Επιστημονικού Πάρκου στο Αντίρριο- Ναύπακτο, με διαφορετικές αναπτυξιακές λειτουργίες από τις προτεινόμενες, μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο Πράσινης Ανάπτυξης στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας.

5.                             Στο Ρυθμιστικό Πάτρας, αντίθετα, διαφαίνεται η πρόθεση ώστε η περιοχή του Αντιρρίου-Ναυπάκτου να προορίζεται για τουρισμό-αναψυχή και παραθερισμό της ευρύτερης περιοχής της Πάτρας, ενώ η περιοχή στο Ρίο  θα εξειδικευθεί στις δράσεις έρευνας, καινοτομίας, πανεπιστημίου κλπ ( δίχως μια παρόμοια επέκταση να γίνει σε σχέση με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας και το ΤΕΙ στη Ναύπακτο).

6.                             Υπάρχει επίσης ο προβληματισμός για τις λατομικές ζώνες και τα ΧΥΤΑ, που βρίσκονται στην περιοχή της Ναυπάκτου και θα επιβαρυνθούν σημαντικά από το πολεοδομικό συγκρότημα της Πάτρας. Συγκεκριμένα στο κεφάλαιο Β2.2.4.3. τονίζεται η ανάγκη των ΧΥΤΑ Ναυπάκτου και Δ. Ωλένης να καλύπτουν τις συνολικές ανάγκες της περιοχής μελέτης του Ρυθμιστικού Σχέδιου. Αυτό θα επιβαρύνει πολλαπλασιαστικά την όποια επιβάρυνση του χώρου των ΧΥΤΑ Ναυπάκτου-Αντιρρίου ως επίσης και τον κυκλοφοριακό φόρτο της περιοχής.

7.                             Στους στόχους του Ρυθμιστικού Σχεδίου Πάτρας είναι η βελτίωση των προϋποθέσεων αξιοποίησης των πόρων του χωρικού συστήματος και του ανθρώπινου δυναμικού για την ενίσχυση της πρωτογενούς παραγωγής κ.λ.π. Όμως στο κεφάλαιο Β 1.3.2.1. ρητά αναφέρεται ότι δεν προβλέπεται αύξηση της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα. Στους στόχους της χωροταξικής διάρθρωσης και οργάνωσης εκφράζεται η ευχή ότι εφ όσον υπάρξει αντιστροφή του Αθηνοκεντρικού προτύπου ανάπτυξης της χώρας με παρεμβάσεις εθνικής κλίμακας όπως περιγράφονται στο Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο της χώρας υιοθετείται η αισιόδοξη παραδοχή ότι σε ένα μεγάλο μέρος τους θα ικανοποιηθούν οι στόχοι της μετατροπής της Πάτρας σε ένα πραγματικό μητροπολιτικό κέντρο. Όμως το Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο της Χώρας δεν έλαβε υπ΄όψιν του τις κατευθύνσεις του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδίου. Εν πάσει περιπτώσει όλα όσα προτείνονται να γίνουν πρέπει σύμφωνα με το προτεινόμενο Ρυθμιστικό Σχέδιο να οδηγούν στην δημιουργία Μητροπολιτικού κέντρου σε μια κατ΄ευχήν πολυκεντρική ανάπτυξη του εθνικού χώρου. Και τούτο είναι το στρατηγικό σχέδιο για την πόλη της Πάτρας.

Και στην Α΄ φάση εκ μέρους του Τ.Ε.Ε. Τμήμα Αιτωλοακαρνανίας είχε τονιστεί η δυσαρμονία των στόχων του Περιφερειακού Σχεδίου  που ψηφίστηκε και δημοσιεύτηκε σε Π.Δ. το 2003, εν σχέσει με τους στόχους που περιγράφονται στο Ρυθμιστικό Σχέδιο Πάτρας.

Η αναφορά στην επίδραση του Δυτικού Άξονα , τις προϋποθέσεις ανάπτυξης και λόγω ολοκλήρωσης της Εγνατίας στα κέντρα Ιωαννίνων και Πάτρας ως κύριους πόλους ανάπτυξης χωρίς να γίνουν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στον Διοικητικό Σχεδιασμό της Χώρας, δεν παρέχουν καμμία εγγύηση για πολυκεντρική ανάπτυξη. Χωρίς σύνδεση του μοντέλου ανάπτυξης βάσει του περιφερειακού Σχεδιασμού, τίποτε δεν προδικάζει το κατ΄ευχήν αποτέλεσμα. Το προτεινόμενο Ρυθμιστικό Σχέδιο τουλάχιστον όσον αφορά την περιοχή Ναυπάκτου-Αντιρρίου είναι τελείως ξεκομμένο απ΄αυτές τις παραμέτρους.

8. Στον τριτογενή τομέα οπωσδήποτε πρέπει να γίνουν αποδεκτά τα προτεινόμενα μέτρα και δράσεις που περιέχονται στο ΓΠΣ Ναυπάκτου και στο ΣΧΟΟΑΠ Αντιρρίου αν και μετά τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ θα προκύψει η ανάγκη ως ενιαίος αυτοδιοικητικός χώρος να ρυθμίσει συνολικά τις προτάσεις και δράσεις του. Πρέπει δε να τονισθεί ότι υπάρχει η περίπτωση αν όχι η βεβαιότητα με τις ενοποιήσεις των Δήμων να προκύψει συνολικά Ενιαίος Δήμος Ναυπακτίας όπου πλέον τα δεδομένα να δημιουργούν άλλες ευρύτερες δράσεις και προτάσεις οργάνωσής του.

9.  Σίγουρα οι προτεινόμενες δράσεις για την Ναύπακτο και το Αντίρριο με έμφαση στον αστικό συνεδριακό τουρισμό και κέντρο θαλάσσιου τουρισμού με κυρίαρχο την εταιρεία του Δήμου Αντιρρίου είναι ομολογουμένως ανάγκη κατεύθυνσης. Όμως δεν πρέπει να υπάρξει δέσμευση των υπηρεσιών των εγκαταστάσεων αυτών έξω από το ΣΧΟΟΑΠ Αντιρρίου και ΓΠΣ Ναυπάκτου.

10. Οι βασικές κατευθύνσεις για την πόλη της Ναυπάκτου αντιμετωπίζονται και αυτές ξεκομμένα από το ΓΠΣ που είναι υπό διαμόρφωση υποταγμένα στην κατεύθυνση του μητροπολιτικού κέντρου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την θέση της πόλης εν σχέσει με την ενδοχώρα της και εν γένει με την υπόλοιπη Ρούμελη (Άμφισσα – Ιτέα- Λιδωρίκι κ.λ.π παράλια της Δωρίδας).

Τέλος στον τομέα της διοίκησης του προτεινόμενου Ρυθμιστικού Σχεδίου Πάτρας υπάρχει σοβαρότατο πρόβλημα να παραμείνει ο οργανισμός στο ΥΠΕΧΩΔΕ και ο οργανισμός του Ρυθμιστικού Σχεδίου να έχει γνωμοδοτικό ρόλο στις αποφάσεις της ζώνης ευθύνης του. Έτσι όμως παύει η δημοκρατική έκφραση της τοπικής κοινωνίας και μένει ένας ακόμη δημόσιος τεχνοκρατικός μηχανισμός να αποφασίζει για το παρόν και το μέλλον ολόκληρης της περιοχής μελέτης του Ρυθμιστικού Σχεδίου Πάτρας. Το Τ.Ε.Ε. /Τμήμα Νομού Αιτωλοακαρνανίας προτείνει οι όποιες αρχές που αποφασίζουν για ένα τόπο να έχουν την πρωτεύουσα δημοκρατική νομιμότητα μέσα από τα εκλεγμένα όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης στον σχεδιασμό και την εφαρμογή του χώρου τους και των δραστηριοτήτων, των αλλαγών και την οργάνωση του τόπου ευθύνης τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

Το ΤΕΕ /Τμήμα Νομού Αιτωλοακαρνανίας διαφωνεί πλήρως σε κάθε περίπτωση με την ένταξη των Δήμων Αντιρρίου και Ναυπάκτου στο προτεινόμενο νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Πάτρας και προτείνει την αναστολή του, μέχρι να μελετηθούν καλύτερα οι νέοι χωροταξικοί, διοικητικοί και αναπτυξιακοί συσχετισμοί στην περιοχή μας.

**Οι παρατηρήσεις αυτές του Τ.Ε.Ε. Αιτωλοακαρνανίας κοινοποιήθηκαν στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, στο Νομάρχη Αιτωλοακαρνανίας, στο Δήμαρχο Αντιρρίου και στο Δήμαρχο Ναυπάκτου.